Το φοιτητικό κίνημα και οι ανεπάρκειες του
Όλη
αυτή τη περίοδο ζήσαμε μεγάλους αντιμνημονιακούς αγώνες του λαού. Από τις
πλατείες μέχρι τις παρελάσεις, και τις απεργίες η οργή και η αγανάκτηση πήραν
σάρκα και οστά. Η αντίσταση στα μνημόνια, στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, στη νέα
πραγματικότητα τέθηκε στην ημερήσια διάταξη, αποτέλεσε την αχτίδα ελπίδας, την
πεποίθηση πως τα πράγματα μπορούν και πρέπει να πάνε αλλιώς. Παρ' όλα αυτά,
υπήρχε και υπάρχει μια τεράστια απουσία. Αυτή της νεολαίας και ιδιαίτερα του
πιο οργανωμένου κομματιού της, της σπουδάζουσας νεολαίας. Όχι με την έννοια της
μεμονωμένης φυσικής παρουσίας, αλλά με την έννοια της συλλογικής, κινηματικής
δράσης. Στους μεγάλους αντιμνημονιακούς αγώνες το φοιτητικό κίνημα απουσίασε.
Κυριάρχησε η έλλειψη μιας μεγάλης κινητήριας ιδέας, ενός ρεαλιστικού σχεδίου
διεξόδου από την κρίση που θα συνδέει τα ατομικά αδιέξοδα, την πάλη για τη ζωή
και το μέλλον της νεολαίας με το πολιτικό πρόβλημα της χώρας, θα οικοδομεί μια
άλλη προοπτική, θα στρατεύει τη νέα γενιά στο δρόμο του αγώνα, θα φρενάρει το κύμα
μετανάστευσης και φυγής. Ιστορικά το φοιτητικό κίνημα έχει καταγράψει μεγάλους
αγώνες και νίκες (στην κατοχή, στη δικτατορία, στη μεταπολίτευση) και σε μία
τόσο κρίσιμη καμπή όπως αυτή που ζούμε τώρα δυστυχώς καταγράφει μόνο ήττες. Η
αδυναμία του να σταθεί αντίπαλο δέος (ή έστω τροχοπέδη) στους μνημονιακούς
νόμους που διαλύουν την παιδεία, η απροετοίμαστη στάση του στο σχέδιο Αθηνά και
στις απολύσεις διοικητικών υπαλλήλων, η μη δημιουργία ενός πανεκπαιδευτικού
μετώπου για την υπεράσπιση της παιδείας, η σταδιακή απονέκρωση-απαξίωση των
συλλογικών διαδικασιών είναι αποτελέσματα της άρνησης να απαιτήσει και να
παλέψει για την άμεση ανατροπή της κυβέρνησης και των μνημονίων, με ταυτόχρονη
χάραξη προγράμματος διεξόδου από την κρίση. Κόντρα στις απαιτήσεις των καιρών,
επιμένει με βάση την πεπατημένη και τη συνήθεια της αναμονής κάποιου
νομοσχεδίου για να αντιδράσουμε ενώ το πρόβλημα είναι συνολικότερο. Αυτή η
πολιτική δεν μπορεί να ανατρέψει συσχετισμούς, να αναχαιτίσει την επίθεση, να
πυροδοτήσει αγώνες και να δημιουργήσει εστίες αντίστασης.
Οι στιγμές που ζούμε είναι ιστορικές, όχι επειδή το λένε κάποιοι αλλά επειδή οι σημερινοί αγώνες, ο σημερινός συσχετισμός δύναμης, το σημείο ισορροπίας που θα βρεθεί, θα κρίνουν το μέλλον της χώρας τις επόμενες δεκαετίες. Ιδίως για τη γενιά μας οι στιγμές είναι ακόμη πιο ιστορικές. Ή θα αναλάβουμε την ευθύνη και το κόστος να φτιάξουμε μια νέα κατάσταση σε πλήρη τομή και ασυνέχεια με την προηγούμενη, σε ρήξη με τα ιερά και τα όσια όσων μας έφεραν μέχρι την καταστροφή ή θα ετοιμάζουμε βαλίτσες για το εξωτερικό. Σήμερα τίθενται ερωτήματα για το μέλλον της γενιάς μας, για το πως θα ζήσουμε και οι απαντήσεις πρέπει να είναι συνολικές και εφ' όλης της ύλης. Σε αυτές τις απαντήσεις οφείλει να παίξει ρόλο το φοιτητικό κίνημα. Χρειαζόμαστε έναν πολιτικό προσανατολισμό που να περιγράφει έναν άλλο δρόμο για τη χώρα, για το λαό, για τη νεολαία. Ξεκινώντας από την πολιτική λύση του κοινωνικού προβλήματος της νεολαίας (ανεργία, μετανάστευση, μη μέλλον) πρέπει να προκύψει η συγκεκριμενοποίηση ενός προγράμματος που να απαντάει στις αγωνίες των νέων ανθρώπων. Απέναντι στη λογική του “success story” των 440.000 θέσεων ημιαπασχόλησης των 300 ευρώ που ο Σαμαράς προτείνει στη νεολαία, η χώρα έχει ανάγκη από ένα σχέδιο οικονομικής ανεξαρτησίας και παραγωγικής ανασυγκρότησης, στην κατεύθυνση της δημιουργίας χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας για τους νέους επιστήμονες και τους νέους άνεργους. Ένα σχέδιο που θα χρηματοδοτεί γενναία την παιδεία και την επιστήμη, την υγεία και την ασφάλιση, που θα προστατεύει τους πολίτες και όχι τους δανειστές και την ΕΕ. Ένα πρόγραμμα οικονομικής ανεξαρτησίας, έξω από τα δεσμά του ευρώ και τους χρέους, σε απειθαρχία και ρήξη με την ΕΕ, είναι σήμερα αναγκαιότητα για το μέλλον μιας ολόκληρης γενιάς, μιας ολόκληρης χώρας. Όλα τα παραπάνω είναι υπόθεση του φοιτητικού κινήματος που μπορεί και πρέπει να κάνει πολιτική. Να σπάσουμε την αποστείρωση, τον απομονωτισμό, τη συντεχνιακή λογική. Σήμερα που οι όποιες διεκδικήσεις κοινωνικών ομάδων βρίσκουν ταβάνι στις επιταγές του μνημονίου και της τρόικα είναι πιο φανερό από ποτέ ότι η πολιτική πρέπει να ξαναρθεί στο τιμόνι και οι απαντήσεις που θα δοθούν, συνολικές. Δεν γίνεται το πεδίο της πολιτικής πάλης να εκχωρείται στον κοινοβουλευτισμό, στις εκλογές, στα κόμματα. Με αυτό το τρόπο εντείνεται η αδράνεια και η αναμονή στους φοιτητικούς χώρους. Ένα φοιτητικό κίνημα μαχητικό, συνειδητοποιημένο, αγωνιστικό, με προμετωπίδα την ανάγκη της νέας γενιάς για αξιοπρεπή ζωή και δουλειά, που θα δίνει θετική διέξοδο στη νεολαία, που θα αγωνιστεί για την ανατροπή της κυβέρνησης και της τρόικας είναι αυτό που έχουμε ανάγκη. Είναι αυτό που μπορεί να πυροδοτήσει ευρύτερες λαϊκές εξεγέρσεις, που μπορεί να βάλει τη νέα γενιά σε ρόλο πρωταγωνιστή των εξελίξεων και όχι θεατή.
Τα αδιέξοδα της φοιτητικής αριστεράς
Μέσα
σε αυτό το περιβάλλον η φοιτητική αριστερά αρνείται να δράσει και να πάρει
τολμηρές πρωτοβουλίες που θα ταράξουν τα λιμνάζοντα νερά. Επί της ουσίας
αρνείται να παρέμβει, να ορίσει ατζέντα, να συγκρουστεί με την κυβέρνηση και
την τρόικα. Αν κάποιος παρατηρήσει τις ανακοινώσεις, τον πολιτικό λόγο αλλά και
την πρακτική των δυνάμεων της φοιτητικής αριστεράς αντιλαμβάνεται του λόγου το
αληθές. Σαν να μην έχουν αλλάξει τα πάντα από το 2010 και μετά, σαν να μην
είμαστε μέσα σε ένα περιβάλλον κρίσης, το χειρότερο όμως είναι ότι
κινούνται σαν να μην θέλουν να ανατρέψουν τον συσχετισμό δύναμης εντός σχολών.
Ησυχία, τάξη και ασφάλεια (θα μπορούσαμε προκλητικά να πούμε) επικρατεί στην
αντίληψη και στη νοοτροπία των σχημάτων της φοιτητικής αριστεράς. Κυριαρχούν ο
κομματικός πατριωτισμός, ο οπαδισμός, η εκλογική αναμονή, ο διαχωρισμός του
ενός από τον άλλον.
Οι ανεπάρκειες της φοιτητικής αριστεράς (στην όποια εκδοχή της) δεν μπορούν να κρυφτούν κάτω από το χαλί. Η πραγματικότητα και ο αρνητικός συσχετισμός εντός σχολών μας επιβάλλουν να αναζητήσουμε ένα διαφορετικό τρόπο στο πως κινούμαστε, πως σκεφτόμαστε, πως δρούμε. Οφείλουμε να αντιπαρατεθούμε με πολιτικά σχέδια που είτε εγκλωβίζουν δυνάμεις, είτε ενσωματώνονται στη συστημική λογική. Ο απομονωτισμός, ο μοναχικός δρόμος, η ηττοπάθεια, οι τάσεις αναπαραγωγής (βλ. ΜΑΣ), ο μαξιμαλισμός, ο αναχωρητισμός από την πραγματικότητα, ο κινηματικός διεκδικητισμός (βλ. ΕΑΑΚ) αλλά και η εκλογική αναμονή, οι πολιτικές αντιφάσεις, η ανάδειξη των δικτύων αλληλεγγύης και το μοντέλο των αυτοδιαχειριζόμενων κυλικείων ως πολιτική γραμμή (βλ. ΑΡΕΝ) είναι παθογένειες του παρελθόντος που πρέπει να υπερβούμε σήμερα. Τα υπάρχοντα σχήματα της αριστεράς είναι πεπερασμένα πολιτικά. Αδυνατούν να καλύψουν το κενό και την κρίση πολιτικής εκπροσώπησης μέσα στους φοιτητικούς χώρους. Σε επίπεδο νεολαίας δεν απαντούν ούτε στο τι πρέπει να γίνει αλλά ούτε και στο ποιός πρέπει να το κάνει.
Αναζητώντας μια σύγχρονη, αριστερή, μετωπική πολιτική
Η
αριστερή πολιτική στους φοιτητικούς χώρους ή έστω αυτό που είχαμε συνηθίσει ως
αριστερή πολιτική σήμερα φτάνει στα όρια της. Στη νέα κατάσταση οφείλουμε να
αντιστοιχηθούμε και να δώσουμε νέες απαντήσεις. Όχι σήμερα, αλλά χθες θα έπρεπε
να έχει συγκροτηθεί ένα Αριστερό Μέτωπο Νεολαίας που να απαντήσει στο
ζήτημα της διεξόδου από την κρίση, που να υπερασπιστεί τη δημόσια παιδεία, που
να άρει την πρωτοκαθεδρία των κυβερνητικών παρατάξεων και να πατάξει το ναζισμό
στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, που να συνδέεται και να αποτελέσει κομμάτι ενός
ευρύτερου λαϊκού μετώπου διεξόδου από την κρίση, που να συμβάλλει στην
ανασυγκρότηση του φοιτητικού κινήματος, που να απαιτεί το δικαίωμα στην
εργασία.
Ένα τέτοιο μέτωπο νεολαίας σκέφτεται και δρα πολιτικά. Στοχεύει στην υπέρβαση των κομματικών στεγανών. Ελπίζει να πολλαπλασιάσει την δυναμική που μπορεί να έχει μια αριστερή μετωπική πολιτική στους φοιτητικούς χώρους και να ανοίξει τη συζήτηση με όλους όσους δεν βολεύονται στην σημερινή κατάσταση. Σε ένα τέτοιο μέτωπο χωράει όποιος θέλει να συμβάλει στη διέξοδο από την κρίση, την ερήμωση, την καταστροφή. Όποιος βλέπει ότι αυτό είναι και δικό μας καθήκον. Όποιος αμφισβητεί το μονόδρομο της ύπαρξης της χώρας εντός ευρώ, το μονόδρομο της αποπληρωμής του χρέους, το μονόδρομο των μνημονίων και των δανειακών συμβάσεων. Σε ένα τέτοιο μέτωπο χωράει όποιος πιστεύει πως η Ελλάδα έχει φυσικούς πόρους και μπορεί να ανασυγκροτήσει το παραγωγικό της μοντέλο παρέχοντας εργασία και χώρο έκφρασης στο πλούσιο επιστημονικό δυναμικό μας. Σε ένα τέτοιο μέτωπο χωράει όποιος αποφασίζει να υπερασπιστεί το δημόσιο χαρακτήρα της παιδείας μέχρι τέλους και με κάθε τρόπο. Σε ένα τέτοιο μέτωπο χωράει όποιος έχει αγανακτήσει με την συνεχή εκλογική πρωτιά και ιδεολογική ηγεμονία της κυβέρνησης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (της ΔΑΠ) και αποζητά την ανατροπή των συσχετισμών. Σε ένα τέτοιο μέτωπο χωράει όποιος ψάχνει έναν παλλαϊκό ξεσηκωμό με τη νεολαία σε ρόλο πυροδότη-υποβοηθητή και θέλει να δει το φοιτητικό κίνημα να πετυχαίνει νίκες και όχι να τις προφασίζεται. Σε ένα τέτοιο μέτωπο χωράει όποιος αντιλαμβάνεται πως για να υπάρξει εργασιακό μέλλον, απαιτείται συνολική αλλαγή.
Ένα τέτοιο Μέτωπο λείπει σήμερα. Η πρότασή μας δεν αφορά την ενότητα της αριστεράς σε ένα μέσο όρο συμφωνίας που θα βάζει τις διαφωνίες και τα κρίσιμα ζητήματα κάτω από το χαλί. Δεν αφορά επίσης μια πρόταση κοινής δράσης στα κοινωνικά μέτωπα ή στο κίνημα, που θεωρούνται εκ των ουκ άνευ. Αφορά όμως μια ανώτερη ενότητα-δέσμευση πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων της νεολαίας, που συνασπίζονται κάτω από ενιαίους στόχους, σκοπούς και πρόγραμμα.
