Το προσφυγικό δράμα είναι ακόμη εδώ...

Της Μαρίνας Παπαδοπούλου και του Κώστα Κουτσούλα*

Εδώ και χρόνια ο πόλεμος στη Συρία και η επακόλουθη προσφυγική κρίση είναι γεγονός. Χιλιάδες άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν σπίτια, οικογένεια, δουλειές και να βάλουν τις ζωές τους και των αγαπημένων τους σε κίνδυνο για να σωθούν από τη καταστροφή που άφηνε στο διάβα του ο πόλεμος. Φτάνοντας εδώ, μπορεί να γλίτωσαν από βέβαιο θάνατο αλλά μια αξιοπρεπής και ασφαλής ζωή φαντάζει ακόμα μακριά. Εκτός από μία μικρή μερίδα προσφύγων που στάθηκαν τυχεροί να φτάσουν στον τελικό τους προορισμό, και κάποιοι που είτε λόγω οικονομικής δυνατότητας, είτε υπαγωγής τους σε προγράμματα στέγασης κατάφεραν να εγκατασταθούν στα αστικά κέντρα, η συντριπτική πλειοψηφία τους παραμένει εγκλωβισμένη στα hotspots, ή για να τα πούμε ως αυτό που είναι, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης προσφύγων.

Είναι πραγματικότητα ότι η Ελλάδα δεν μπορούσε να διαχειριστεί τόσο μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Είναι, όμως, επίσης πραγματικότητα ότι τα πακέτα βοήθειας λίγο αξιοποιήθηκαν από τις ΜΚΟ (αρκετές από τις οποίες τα καταχράστηκαν εν απουσία κεντρικού σχεδιασμού) και ακόμα λιγότερο βοήθησαν στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, ειδικά στα κέντρα υποδοχής. Ζώντας συνωστισμένα για μήνες σε αντίσκηνα, με ελάχιστες μερίδες τροφής, συνθήκες υγιεινής που θυμίζουν μεσαίωνα, με ελλιπή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και παντελή έλλειψη ασφάλειας αφού η ζωή απειλείται καθημερινά από τις καιρικές συνθήκες μέχρι τις φασιστικές επιθέσεις, η «αποκτήνωση» του ανθρώπου είναι μάλλον φυσική συνέπεια.

Έτσι τα camps φτάνουν να μετατρέπονται σε υγειονομικές βόμβες. Πολλοί διεθνείς οργανισμοί το έχουν καταγγείλει. Η ανάπτυξη και η εξάπλωση ασθενειών μεταξύ των προσφύγων διευκολύνεται μέσα στο συνωστισμό, τα άτομα με προβλήματα υγείας δεν δέχονται τη κατάλληλη περίθαλψη και οι ευπαθείς ομάδες, όπως τα μικρά παιδιά, δεν προστατεύονται. Μέσα σε αυτή την κατάσταση εμφανίστηκαν διάφοροι «καλοπροαίρετοι» θέλοντας να εκμεταλλευτούν την εξαθλίωση που επικρατεί. Κι έτσι ακούμε τακτικά στις ειδήσεις για το πώς αναδυθεί στους προσφυγικούς καταυλισμούς φαινόμενα βίας, εμπορίου ναρκωτικών, βιασμών, σωματεμπορίας, παιδικής εκμετάλλευσης και άλλων εγκλημάτων. Η συσσώρευση όλων αυτών δημιουργεί μια έκρυθμη κατάσταση που διαφαίνεται από τα αυξημένα ψυχολογικά προβλήματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ότι στο στρατόπεδο στη Μόρια Λέσβου η ψυχική υγεία έχει επιδεινωθεί τόσο, όπου ένα στα τέσσερα ανήλικα έχουν αυτοτραυματιστεί, έχουν σκέψεις αυτοκτονίας ή έχουν κάνει απόπειρα. Όλα αυτά για να αντιμετωπιστούν χρειάζεται μεγάλη και συντονισμένη προσπάθεια ψυχοκοινωνικής στήριξης και προστασίας, η οποία σήμερα αποδεικνύεται ανεπαρκής.

Η κατάσταση αυτή δε δημιουργήθηκε τυχαία. Δε μπορούμε να μη στρέψουμε το δάχτυλο πρώτα και κύρια στο ΝΑΤΟ, το βασικό εμπρηστή του πολέμου στη Συρία και της αποσταθεροποίησης στη Μέση Ανατολή, εφόσον αυτό αποτελεί την αιτία που τόσες χιλιάδες άνθρωποι βρέθηκαν στο δρόμο αντιμέτωποι με τόσες κακουχίες. Δε γίνεται να μην αναφερθούμε στην τραγική ειρωνεία που διαδραματίζεται στη χώρα μας, η οποία αφενός σε ρόλο πιστού σκυλιού σε ΕΕ και ΝΑΤΟ έχει παραχωρήσει δικαιοδοσίες ώστε να αποτελεί ορμητήριο των πολεμικών τους επιχειρήσεων προς στη Μ.Ανατολή, αφετέρου αποτελεί χώρα εισόδου στην Ευρώπη, άρα και πρώτος αποδέκτης των προσφύγων. Βέβαια, παρότι η Ελλάδα παρουσιάζεται περισσότερο ως ένας σταθμός-τροχονόμος των προσφύγων παρά ως τελικός προορισμός, η ευρωτουρκική συμφωνία στέκεται αφορμή για τον εγκλωβισμό χιλιάδων ανθρώπων στη χώρα. Όσο κι αν θέλει η ΕΕ να διατηρήσει το προσωπείο του υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του συμμάχου της Ελλάδας στη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης, ενώ έχει στηρίξει τον πόλεμο στη Συρία και ταυτόχρονα δεν αναλαμβάνει ούτε την ομαλή εγκατάσταση των προσφύγων στις χώρες προτίμησής τους,  ούτε την ενσωμάτωση τους στις τοπικές κοινωνίες. Όσο ΕΕ, ΝΑΤΟ και κυβέρνηση δεν αναλαμβάνουν τις πολιτικές ευθύνες και συνεχίζουν να παίζουν ιμπεριαλιστικά παιχνίδια εις βάρος των λαών, το δράμα του πολέμου και της προσφυγιάς θα συνεχίζεται. Δε γίνεται να μένουμε σε αυτό το έργο θεατές. Ως νέοι άνθρωποι δεν αρκούμαστε στην δημοσιογραφική παρουσίαση του προβλήματος· επιθυμούμε να το αλλάξουμε. Αυτό περνάει μέσα από τη μαζική οργανωμένη δράση μας ενάντια στον πόλεμο!

Δείχνουμε αλληλεγγύη και στήριξη στους πρόσφυγες. Πιέζουμε την κυβέρνηση να αναλάβει ευθύνες για τις συνθήκες διαβίωσης και την κατάρτιση ολοκληρωμένου σχεδίου για την προσφυγική κρίση.

Απαιτούμε άμεση αποχώριση της Ελλάδας από τους ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, πλήρη απεμπλοκή από τα πολεμικά και ιμπεριαλιστικά τους σχέδια και κλείσιμο των βάσεων στην Ελλάδα.

*Η Μαρίνα Παπαδοπούλου είναι Ψυχολόγος και μεταπτυχιακή φοιτήτρια ΑΠΘ
Ο Κώστας Κουτσούλας είναι φοιτητής Ιατρικής ΑΠΘ